Choć twórczość ludowa w Polsce ma wielowiekowe tradycje, warto pamiętać, że okres jej największego rozkwitu to druga połowa XIX w. – czyli czas, kiedy Polska była pod zaborami i nie istniała na mapie. To właśnie sztuka ludowa była jedną z ważniejszych ostoi polskiej tradycji i kultury w tym trudnym dla Polaków czasie. W niej odnajdowali inspirację poeci, kompozytorzy, muzycy, artyści krzewiący polską kulturę i często zaangażowani w działania mające na celu propagowanie sprawy polskiej niepodległości na arenie międzynarodowej. W listopadzie będziemy obchodzić w Polsce 100 rocznicę odzyskania niepodległości. Z tej okazji postanowiliśmy przygotować dla Was ranking unikatowych dziedzin polskiego rękodzieła. Produkty te mogą stanowić idealną wręcz pamiątkę na 100 rocznicę odzyskania niepodległości.

Tkactwo jest jednym z najstarszych rzemiosł. Pełniło funkcję użytkową – warsztat tkacki był w każdym gospodarstwie – na nim kobiety tkały odzież, ale również elementy potrzebne do dekoracji wnętrza – dywany, kapy, gobeliny. Wykorzystywano surowce naturalne: len, wełnę i konopie. Stosowano także naturalne barwniki.

Wzory tkanin nawiązują do codziennego życia – najczęściej przedstawiają scenki z życia wsi, ale również różne obyczaje. Gospodyni, które je tworzyły, odwzorowywały to, co je otacza – gospodarstwo, figurki zwierząt i ludzi, drzewa, przyrodę. Częstymi motywami są także winna latorośl, romby i  gwiazdy, które zwykle tworzą symetryczne wzory na środku tkaniny.

Co stanowi o szczególnej wartości tkactwa dwuosnowowego?

• Tkactwo dwuosnowowe to unikalne rękodzieło – Polska jest jednym z niewielu regionów, w którym się zachowało.

Dawniej tkactwo dwuosnowowe było popularne w całej Europie. Dziś zachowało się tylko w Hiszpanii, Szwecji, we Włoszech i północno-wschodniej Polsce – tylko w jedynym ośrodku – w Janowie.  Unikatowość tego rękodzieła buduje jego wartość.

• Tkaniny dwuosnowowe przetrwały w niezmienionej formie – zachowały się tradycyjne wzory i technika produkcji.

Tkactwo dwuosnowowe to jedna z tych dziedzin rękodzieła, które w największym stopniu zachowały tradycję rękodzielniczą sprzed lat. Dzięki przekazywaniu techniki tkackiej z pokolenia na pokolenie, zachowały się tradycyjne wzory i technika produkcji. Do dziś tkaniny dwuosnowowe wytwarzane są na XIX wiecznych krosnach, takich jak te, które prezentujemy poniżej.

•  Funkcja użytkowa i artystyczna

Tkanina dwuosnowowa jest nie tylko piękna i użyteczna, ma również wartość kolekcjonerską. Wzór tworzony jest w całości ręcznie. Na większości tkanin znajduje się podpis twórcy. W naszej kolekcji odnajdą Państwo zarówno małe gobeliny, jak i pełnowymiarowe prace, wyróżnione w prestiżowych konkursach tkackich. We wzór z łatwością można wpleść dedykację – np. na 100 rocznicę odzyskania niepodległości.

Koronka bobowska należy do tzw. koronek klockowych – czyli koronek prawdziwych – takich, których nie można spruć jedną nitką. Wymaga najbardziej złożonego warsztatu koronkarskiego – dlatego jest bardzo ceniona i poszukiwana.

Koronka klockowa w polskiej historii i kulturze
Sztukę koronki klockowej rozpowszechniła w Polsce w XVI wieku Królowa Bona, która była koronkarką. Do odrodzenia sztuki koronkarskiej w Polsce przyczyniła się Helena Modrzejewska – znana polska aktorka i patriotka. Była ona inicjatorką utworzenia Krajowej Szkoły Koronkarskiej w Zakopanem (1883 r.)  Poza celami ekonomicznymi (szkoła miała zapewnić zarobek ubogim góralkom), placówka pełniła rolę wychowawczą i była ostoją polskiej kultury. Poza arytmetyką, podstawami handlu, rysunkiem, w szkole uczono języka polskiego, religii i historii. Jednym z celów było wytworzenie unikalnego polskiego stylu, bazującego na tradycji regionu. Wkrótce podobna szkoła została otwarta w Bobowej (około 1890 r.)

Koronka bobowska – tradycja i nowoczesność

Choć dziś nie istnieje już dawna szkoła koronkarska w Bobowej, tradycje wyrobu koronki w tym ośrodku są kultywowane do dziś. Stąd właśnie pochodzą wszystkie koronki My Poland.
Nasze twórczynie pielęgnują dawne tradycyjne wzory – takie jak fala, ślimak czy liście dębu.

Nie stronią jednak od poszukiwania nowych, autorskich wzorów i pomysłów. Dlatego w naszej ofercie, poza tradycyjnymi serwetami, znajdziecie również ozdoby choinkowe oraz piękne, nowoczesne, ozdobne kołnierzyki. Taki kołnierzyk może być idealną pamiątką na 100 rocznicę odzyskania niepodległości – choć może być elementem bardzo nowoczesnych kreacji, ma w sobie też nutkę nostalgii i może przypominać o dzielnych polskich kobietach, które w XIX wieku walczyły o zachowanie polskiego języka i polskich tradycji.

Pisanki opolskie, zwane kroszonkami, wykonywane są na wydmuszkach jaj kurzych lub gęsich.  Są ręcznie zdobione metodą rytowniczą (drapaną) – wzór jest wyskrobywany na uprzednio pofarbowanej, najczęściej na jeden kolor, wydmuszce.

Technika ta wymaga bardzo dużej precyzji, delikatności (nie można zgnieść wydmuszki) i doświadczenia. Wzór, który najczęściej stanowią elementy roślinne, tworzony jest odręcznie bezpośrednio na wydmuszce, bez wcześniejszego odrysowania go na jajku.
Najbardziej wartościowe są pisanki o gęstym, równomiernie rozłożonym wzorze. Mistrzostwo artysty można poznać po równych wielkościach elementów zdobień i symetrii wzoru. Jedną kroszonkę dekoruje się nawet przez kilka godzin, żeby uzyskać tak imponujący efekt.

Co stanowi o wartości pisanek opolskich?

•  Technika ich wyrobu to jedna z najkunsztowniejszych i najbardziej pracochłonnych technik zdobienia pisanek.
• Wzory są oryginalne i niepowtarzalne – w naszej kolekcji każda pisanka jest inna, nie ma dwóch takich samych.
• Są zdobione ręcznie i każda z nich stanowi małe arcydzieło.

Co ma wspólnego pisanka z rocznicą odzyskania niepodległości?
Warto pamiętać, że w wielu kulturach i religiach jajko jest symbolem odrodzenia i nowego życia. Taką symbolikę mają właśnie pisanki wielkanocne. Choć dziś pisanki kojarzą nam się przede wszystkim właśnie z okresem wielkanocnym, dawniej były znacznie bardziej uniwersalnym prezentem. Wręczano je jako symbol sympatii i miłości, wkładano pod próg nowo budowanego domu lub zakopywano w polu „by się darzyło”, dawano jako prezent młodej parze. Biorąc pod uwagę taką symbolikę pisanki, można powiedzieć, że jest ona wręcz idealną pamiątką na 100 rocznicę odzyskania niepodległości Polski. Szczególnie polecamy czerwone kroszonki.