Haft kaszubski inspirowany jest pięknem natury. Charakterystyczne dla niego są motywy kwiatowe: bratki, chabry, dzwonki, goździki, lilie, niezapominajki i róże. Są przedstawione z niezwykłą precyzją i dbałością o szczegóły.
W hafcie kaszubskim każdy kolor ma swoje symboliczne znaczenie. Występuje tu siedem podstawowych kolorów związanych z legendą o powstaniu Kaszub:
- kolor chabrowy symbolizuje piękne kaszubskie jeziora,
- kolor niebieski oznacza kaszubskie niebo,
- kolor granatowy jest jak niezmierzona głębia morza,
- kolor żółty wyraża zboża dojrzewające na polach i słońce,
- kolor zielony symbolizuje lasy pełne zwierza,
- kolor czerwony jest jak krew, którą każdy Kaszub gotów przelać w obronie swojej ziemi,
- kolory brązowy i czary oznaczają ziemię na polu czekającą na zasiew.
Ważnymi ośrodkami, przyczyniającymi się do rozwoju haftu kaszubskiego w Polsce, były zakony żeńskie. Tworzyły one szkoły haftu i rozpowszechniały sztukę hafciarską.
Istnieją różne szkoły haftu kaszubskiego:
Szkoła żukowska (Żukowo)
Najstarsza, wywodząca się od norbertanek z Żukowa. W tej odmianie haftu używa się siedmiu kolorów: trzech odcieni niebieskiego (jasny i średni niebieski oraz modry – chabrowy), żółtego, zielonego, czerwonego i czarnego. Wśród motywów najpopularniejsze są tulipany, rozety, serca (wypełniane krateczką), koniczyny.
Szkoła wdzydzka (Wdzydze Kiszewskie)
Powstała dzięki Teodorze Gulgowskiej. Charakteryzuje się dużym bogactwem kolorów i rozbudowaną kompozycją.
Szkoła pucka (Puck)
Tradycja haftu wywodzi się od sióstr z Żarnowca (najpierw cysterki, potem benedyktynki). W kolorystyce tej szkoły przeważa niebieski w kilku odcieniach. Pojawiają się także stylizowane elementy mikołajka nadmorskiego, sieci i fal.
Szkoła wejherowska (Wejherowo)
Na podstawie tradycji szkoły żukowskiej i puckiej stworzyła ją Franciszka Majkowska. W szkole wejherowskiej stosuje się takie motywy jak dalie, chryzantemy, liście bzu i borówek. W kolorystyce pojawia się więcej czerwieni i żółtego.
Szkoła tucholska (Tuchola)
To szkoła powstała na bazie haftu kaszubskiego. Stosuje się te same motywy, ale gama kolorystyczna zawiera odcienie złota i bursztynu.
Szkoła borowiacka (Bory Tucholskie)
Tradycyjne kolory kaszubskie są tu zamienione na siedem odcieni złota i brązu. Motywy wyróżnia lekkość, dzięki użyciu wijących się wąsów i łodyżek.
Haft czepcowy
Pierwotnie był wykonywany złota i srebrną nicią na aksamicie. W ten sposób ozdabiano czepce (stąd nazwa) oraz kamizelki. Obecnie wzory haftu czepcowego wykonuje się także na serwetach i obrusach, stosując do wyszywania białą lub żółtą nić.